آزمایش های هورمونی در منزل به چه صورت است؟ هورمون ها نقش مهمی در سلامت و تنظیم عملکرد سیستم های بدن دارند. به همین دلیل آزمایش هورمونی یکی از مهم ترین آزمایش هایی است که برای بررسی تعادل هورمونی انجام می شود. علت بسیاری از مشکلات ناباروری به دلیل عدم تعادل در هورمون ها است. به همین دلیل است که آزمایش های هورمونی در مردان و زنان به عنوان یکی از آزمایش های مهم برای بررسی باروری و سلامت جنسی انجام می شود.
به دلیل اهمیت این آزمایش، می خواهیم لیست کامل آزمایشات هورمونی را شرح دهیم. پزشکان معمولاً پس از مشاهده مشکلاتی مانند قاعدگی، تغییر خصوصیات جنسی، کاهش میل جنسی و مشکلات ناباروری، آزمایشات هورمونی را تجویز می کنند. شرایط انجام این آزمایشات ممکن است کمی با سایر تست های آزمایشگاهی متفاوت باشد. به عنوان مثال، پزشک ممکن است توصیه کند که آزمایش مورد نظر در روز خاصی از چرخه ماهیانه زن انجام شود.
آزمایش هورمون چیست؟
آزمایش هورمونی نوعی آزمایش خون است که سطح برخی هورمون‌ها را در خون، ادرار یا بزاق یک فرد اندازه‌گیری می‌کند تا عملکرد سیستم غدد درون ریز را مشخص کند. هورمون ها پیام رسان های شیمیایی در بدن هستند که عملکردهای مختلف بدن از جمله رشد و تکامل، خلق و خو، متابولیسم، عملکرد جنسی و چرخه های تولید مثل را تنظیم می کنند.
با اندازه گیری سطح هورمون در بدن، پزشکان می توانند عدم تعادل هورمونی، مانند سطوح پایین یا زیاد هورمون تیروئید، یا اختلالات هورمونی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یا بیماری آدیسون را از جمله تشخیص دهند. سپس می توان از این اطلاعات برای ترسیم یک دوره درمانی استفاده کرد که ممکن است شامل دارو، تغییرات رژیم غذایی یا تغییر سبک زندگی باشد.
در حالی که آزمایشهای هورمونی معمولاً بخشی از معاینات روتین سلامت نیستند، اما می‌توانند ابزار مهمی برای کسانی باشند که علائم عدم تعادل یا اختلالات هورمونی را تجربه می‌کنند و می‌توانند به تصمیم‌گیری‌های درمانی برای سلامت و رفاه بهتر کمک کنند.
انواع هورمون ها
دو نوع اصلی از هورمون های استروئیدی در بدن انسان وجود دارد مانند هورمون های جنسی و هورمون های اسید آمینه. گیرنده های هورمون آمینو اسید در سلول های هدف و گیرنده های هورمون استروئیدی در سیتوپلاسم یا در هسته قرار دارند.
شناخته شده ترین هورمون های بدن عبارتند از انسولین، گلوکاگون، هورمون رشد، هورمون های تیروئید، پاراتورمون، کلسی تونین، کورتیزول، هورمون های جنسی مانند تستوسترون، استروژن و پروژسترون، رنین، آلدوسترون، آنژیوتانسین، هورمون آنتی دیورتیک، اکسی توسین، پرولاکتین و غیره. بررسی خواهیم کرد.
- هورمون رشد
این هورمون توسط غده هیپوفیز ترشح می شود و در رشد و تقسیم سلولی، تولید پروتئین، استفاده از چربی برای انرژی و تنظیم سطح قند خون نقش دارد.
- استروژن
این هورمون اصلی در زنان توسط تخمدان ها ترشح می شود. استروژن در تنظیم چرخه قاعدگی، رشد و عملکرد اندام های تناسلی زنانه، حفظ استحکام استخوان ها و اثرات عاطفی و جنسی نقش دارد.
- تستوسترون
این هورمون اصلی مردانه توسط بیضه ها ترشح می شود. تستوسترون در رشد و عملکرد اندام های تناسلی مردانه، حفظ استحکام استخوان ها، تنظیم سطح انرژی و اثرات عاطفی و جنسی نقش دارد.
- انسولین
این هورمون برای کنترل سطح قند خون، جذب گلوکز از سلول ها و تبدیل گلوکز به انرژی استفاده می شود.
- آدرنالین
این هورمون ها در هنگام استرس و شرایط استرس زا توسط غده فوق کلیوی ترشح می شوند. آنها بر روی سیستم عصبی تأثیر می گذارند و ضربان قلب را افزایش می دهند، فشار خون را افزایش می دهند و تمرکز و هوشیاری را افزایش می دهند.
- هورمون تیروئید
هورمون های تیروئید عبارتند از تیروکسین (T4) و تری یدوتیرونین (T3) و برای تنظیم سطح انرژی بدن، رشد و نمو عضلانی و عملکرد سیستم عصبی مهم هستند.
- هورمون گلوکاگون
این هورمون در شرایط پایین بودن سطح قند خون ترشح می شود و به افزایش سطح قند خون کمک می کند. گلوکاگون با افزایش تولید گلوکز توسط کبد و تحریک آزادسازی گلوکز از ذخایر گلیکوژن در کبد، سطح قند خون را افزایش می دهد. این هورمون با فعال کردن مکانیسم‌های گلوکونئوژنز و گلیکوژنولیز در تنظیم سطح قند خون در صورت نیاز نقش دارد.
- هورمون پاراتورمون
هورمون پاراتورمون توسط غده پاراتیروئید ترشح می شود. این هورمون نقش مهمی در تنظیم سطح کلسیم و فسفر خون دارد. هورمون پاراتیروئید با افزایش جذب کلسیم از روده، افزایش بازجذب کلسیم از کلیه ها و افزایش آزادسازی کلسیم از استخوان، سطح کلسیم خون را افزایش می دهد. این هورمون همچنین با کاهش بازجذب فسفر از روده و افزایش دفع فسفر توسط کلیه ها، سطح فسفر خون را کاهش می دهد. اختلال در تولید یا عملکرد هورمون پاراتیروئید می تواند منجر به اختلالات متعددی مانند هیپرپاراتیروئیدیسم (افزایش فعالیت هورمون پاراتیروئید) یا کم کاری پاراتیروئید (کاهش فعالیت هورمون پاراتیروئید) در سطح کلسیم و فسفر خون شود.
- هورمون کورتیزول
کورتیزول یک هورمون استروئیدی است که توسط غده فوق کلیوی در پیشانی تولید می شود. این هورمون برای تنظیم استرس، سطح قند خون، سیستم ایمنی و فعالیت التهابی بدن مهم است. در شرایط استرس، سطح کورتیزول افزایش می یابد و باعث افزایش تولید گلوکز از ذخایر گلیکوژن کبد، کاهش جذب گلوکز توسط بافت ها و افزایش سطح قند خون می شود. کورتیزول همچنین نقش مهمی در تنظیم پاسخ التهابی دارد. اختلال در تولید یا عملکرد کورتیزول می تواند منجر به بیماری شود.
- هورمون پروژسترون
پروژسترون یک هورمون استروئیدی است که در غدد بارتولین تولید می شود. در زنان، این هورمون نقش مهمی در قاعدگی، بارداری و حفظ بارداری دارد. پروژسترون باعث رشد رحم و آماده شدن برای پذیرش جنین می شود و افزایش پروژسترون در طول سیکل قاعدگی به حفظ آندومتر (پوشش داخلی رحم) کمک می کند. همچنین در صورت بارداری، پروژسترون نقش اساسی در حفظ بارداری و تغذیه جنین دارد. این هورمون همچنین اثرات متعددی بر روی سیستم عصبی و سیستم ایمنی دارد.
- هورمون رنین
رنین یک آنزیم پروتئینی است که توسط سلول های گرانول در کلیه ترشح می شود. این هورمون نقش مهمی در تنظیم فشار خون دارد. رنین توسط عواملی مانند فشار خون، غلظت استروئید، حجم خون و سدیم کنترل می شود.
- هورمون پرولاکتین
پرولاکتین هورمونی است که توسط غده هیپوفیز تولید می شود. نقش اصلی آن تنظیم تولید و تخمیر شیر در زنان در حال زایمان است. این تنها نمونه ای از هورمون های مهم در بدن انسان است. سیستم هورمونی بسیار پیچیده است و بسیاری از هورمون های دیگر نیز در تنظیم عملکرد بدن نقش دارند.
- هورمون آلدوسترون
آلدوسترون یک هورمون استروئیدی است که توسط غده فوق کلیوی در لایه گلومرولی تولید می شود. این هورمون نقش مهمی در تنظیم حجم و ترکیب الکترولیت ها در بدن دارد. آلدوسترون با تاثیر بر کلیه ها باعث بازجذب سدیم و افزایش دفع پتاسیم و هیدروژن می شود. این فرآیندها منجر به افزایش حجم خون، افزایش فشار خون و حفظ تعادل الکترولیت بدن می شود.
- هورمون آنژیوتانسین
هورمون آنژیوتانسین از کلیه ها ترشح می شود. این هورمون نقش مهمی در تنظیم فشار خون دارد. با تحریک رنین، آنژیوتانسین آنژیوتانسینوژن را به آنژیوتانسین I تبدیل می کند که سپس تحت تأثیر آنژیوتانسین به آنژیوتانسین II تبدیل می شود. آنژیوتانسین II باعث انقباض عروق، افزایش فشار خون و افزایش ترشح آلدوسترون می شود.
آزمايش های هورمون زنانه
هورمون های زنانه نقش مهمی در تنظیم عملکردهای مختلف بدن مانند چرخه قاعدگی، باروری، خلق و خو، میل جنسی و رشد استخوان و غیره دارند. آزمایش هورمون زنانه معمولاً با گرفتن نمونه خون از بیمار انجام می شود و سپس برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه پزشکی فرستاده می شود. رایج ترین هورمون های آزمایش شده عبارتند از: استروژن، پروژسترون، هورمون محرک فولیکول (FSH) و هورمون لوتئین کننده (LH). نتایج این آزمایش می تواند به تشخیص طیف وسیعی از شرایط پزشکی مانند ناباروری، یائسگی و سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) کمک کند.
علائمی که پزشک را وادار به تجویز آزمایشات هورمونی می کند شامل موارد زیر است:
- سیکل نامنظم
- رشد بیش از حد مو در قسمت های مختلف بدن یا صورت
- چاقی فردی و مشکوک
- از دست دادن طولانی مدت میل جنسی
- علائم یائسگی
- لاغری زیاد
- نوسانات خلقی
داشتن این علائم برای مدت طولانی می تواند به معنای مشکل هورمونی در بدن باشد. لازم به ذکر است که این تشخیص بر عهده پزشک است.
آزمایش های هورمون مردانه
تست هورمون مردانه یک روش تشخیصی است که برای اندازه گیری سطح هورمون ها در بدن مردان استفاده می شود. این آزمایش معمولاً برای کمک به تشخیص یا نظارت بر شرایط مربوط به عدم تعادل هورمونی مانند هیپوگنادیسم، ناباروری و اختلال نعوظ تجویز می شود. آزمایشات هورمون مردانه سطوح چندین هورمون از جمله تستوسترون، هورمون لوتئینیزه کننده (LH)، هورمون محرک فولیکول (FSH) و پرولاکتین را اندازه گیری می کند. تستوسترون مهمترین هورمون برای رشد و فعالیت جنسی مردان است.
در این آزمایش از فرد نمونه خون گرفته می شود و برای بررسی به آزمایشگاه تخصصی فرستاده می شود. نتایج معمولا در عرض چند روز آماده می شود. اگر آزمایش هورمون مردانه نشان داد که سطح هورمون غیرطبیعی است، ممکن است آزمایش و ارزیابی بیشتر لازم باشد. درمان معمولاً شامل درمان جایگزینی هورمونی است که ممکن است شامل تزریق یا چسب های تستوسترون باشد.
نشانه هایی که پزشک را وادار به تجویز آزمایشهای هورمونی می کند شامل موارد زیر می باشد:
- مشکلات تمرکز
- اختلال در نعوظ
- مشکلات سینه – این شامل:
ژنیکوماستی – زمانی که بافت سینه شما متورم می شود و بزرگتر از حد طبیعی می شود - سینه های حساس
- گر گرفتگی
- از دست دادن توده استخوانی و/یا عضلانی – تراکم پایین استخوان پوکی استخوان نامیده می شود که به عنوان استخوان های شکننده نیز شناخته می شود.
علائم مشکلات هورمونی
مشکلات هورمونی بسته به اینکه چه هورمونی تحت تاثیر قرار گرفته و تا چه حد می تواند علائم مختلفی داشته باشد. برخی از علائم رایج مشکلات هورمونی عبارتند از:
- خستگی
- افزایش یا کاهش وزن
- تغییرات در اشتها
- مشکلات گوارشی مانند نفخ، یبوست یا اسهال
- تغییرات خلقی شامل افسردگی، اضطراب، تحریک پذیری
- مشکل در به خواب رفتن یا بی خوابی
- ریزش مو یا نازک شدن مو
- تغییرات پوستی مانند خشکی، آکنه یا بثورات
- بی نظمی یا تغییر در چرخه قاعدگی
- ناباروری یا مشکل در باردار شدن
- اختلال عملکرد جنسی مانند میل جنسی کم یا اختلال نعوظ
توجه به این نکته حائز اهمیت است که این علائم می تواند ناشی از شرایط مختلفی باشد و لازم است علت آن به طور دقیق تشخیص داده شود و سپس درمان شود.
عدم تعادل هورمونی چیست؟
عدم تعادل هورمونی زمانی رخ می دهد که هورمون های شما در سطوح مناسب تولید نمی شوند. ممکن است انواع مختلفی از عدم تعادل هورمونی داشته باشید. گاهی اوقات عدم تعادل به معنای کمبود یک هورمون خاص است، در حالی که در موارد دیگر ممکن است سرریز شود. نوع هورمون نامتعادل نقش مهمی در تعیین چگونگی ظاهر شدن علائم و نشانه ها و خطرات مرتبط با آنها دارد.
اگرچه چندین تغییر رایج در زندگی وجود دارد که می تواند باعث عدم تعادل هورمونی شود، مانند یائسگی یا بارداری، شما می توانید این مشکل را در هر مرحله از زندگی خود تجربه کنید. هم مردان و هم زنان ممکن است دچار عدم تعادل هورمونی شوند. کودکان، نوجوانان، بزرگسالان و افراد مسن نیز ممکن است دچار عدم تعادل هورمونی شوند.
از آنجایی که هورمون ها و عملکرد آنها بسیار متنوع است، هیچ راه واحدی برای تشخیص عدم تعادل هورمونی وجود ندارد. طیف گسترده ای از مشکلات می تواند به این معنی باشد که مشکلی در هورمون های شما وجود دارد. این یکی از دلایلی است که چرا بهتر است هر از چند گاهی آزمایش شوید، به خصوص زمانی که علائم غیرعادی در شما ظاهر می شود.
قبل از انجام آزمایشات هورمونی چه شرایطی لازم است؟
ممکن است لازم باشد قبل از انجام آزمایش هورمونی شرایط خاصی رعایت شود. در زیر به برخی از این شرایط اشاره می کنم:
- برخی از آزمایشات ممکن است نیاز به پیروی از یک رژیم غذایی خاص یا انجام آزمایش در یک روز خاص داشته باشد. بنابراین، قبل از انجام آزمایش، پزشک یا تکنسین دستورات غذایی را به شما می دهد.
- برخی از داروها می توانند بر نتایج آزمایشات هورمونی تأثیر بگذارند. اگر دارویی مصرف می‌کنید، باید این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید و در مورد قطع یا ادامه مصرف دارو در روزهای قبل از آزمایش مشاوره دریافت کنید.
- برخی از آزمایشات هورمونی نیاز به محدودیت های خاصی دارند. برای مثال، ممکن است لازم باشد قبل از انجام آزمایش، فعالیت بدنی یا استرس را کاهش دهید. همچنین، در صورت وجود هرگونه مشکل در آزمایشات قبلی و هر دستورالعمل خاص مربوط به آنها، باید به پزشک خود اطلاع دهید.
- برخی از آزمایشات هورمونی در زمان یا ساعت خاصی از روز انجام می شود. بهتر است آزمایش را در زمانی که پزشک تعیین کرده برنامه ریزی و انجام دهید.
برای آزمایش هورمونی به کدام پزشک مراجعه کنیم؟
اگر پزشک شما آزمایش هورمونی را توصیه کرده باشد، چندین پزشک وجود دارند که می توانند نتایج آزمایش هورمونی را تجویز و تفسیر کنند. نوع دکتری که باید به آن مراجعه کنید به علائم و مشکل شما بستگی دارد. در زیر چند نمونه از پزشکانی که معمولاً آزمایشات هورمونی را تجویز و بررسی می کنند آورده شده است:
- متخصص غدد: این پزشکان متخصص در تشخیص و درمان اختلالات مربوط به هورمون ها و سیستم غدد درون ریز هستند. آنها معمولاً اولین انتخاب برای آزمایش و درمان هورمونی هستند.
- متخصصان زنان و زایمان: این پزشکان در سلامت باروری زنان تخصص دارند و ممکن است برای تشخیص بیماری هایی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)، یائسگی و ناباروری آزمایش های هورمونی را تجویز کنند.
- پزشک عمومی اگر علائم عمومی مانند خستگی، افزایش وزن یا تغییرات خلقی دارید، پزشک عمومی ممکن است آزمایش های هورمونی را تجویز کند.
- متخصص اورولوژی: این پزشکان در بیماری های مربوط به سیستم ادراری و اندام های تناسلی مردانه تخصص دارند. آنها ممکن است آزمایش های هورمونی را برای ارزیابی سطح پایین تستوسترون در مردان درخواست کنند.
نکته نهایی در مورد آزمایش های هورمونی در منزل شهریار|لیست کامل آزمایش هورمونی
انواع مختلفی از آزمایشات برای تشخیص عدم تعادل هورمونی برای پزشکان وجود دارد. نشانه های شما مطمئناً او را در مسیر درست قرار می دهد. بنابراین، باید پزشک خود را به طور کامل از علائم و نشانه های خود مطلع کنید تا آزمایش های هورمونی مناسب را تجویز کند.
آزمایش خون یکی از رایج ترین روش ها برای آزمایش سطح هورمون است. این آزمایش می تواند سطح تستوسترون، استروژن، کورتیزول و تیروئید را تشخیص دهد. شما باید آزمایشی را سفارش دهید که مخصوص جنسیت شما باشد، زیرا آزمایش هورمون زنانه سطوح هورمون های جنسی متفاوت از آزمایش مردانه را بررسی می کند. یک آزمایش ساده بزاق نیز می تواند چندین نوع هورمون را تشخیص دهد. با آزمایش بزاق، می توانید سطح استرادیول، پروژسترون و تستوسترون خود را بررسی کنید.
اگر پزشک شما نگران غده خاصی در بدن شما باشد، ممکن است سونوگرافی را تجویز کند. غده هیپوفیز، رحم، بیضه ها، تخمدان ها و غده تیروئید قابل بررسی است. اشعه ایکس یا MRI گزینه های تصویربرداری بیشتری را ارائه می دهد. بسته به نتایج آزمایشهای قبلی، اغلب ممکن است آزمایشهای اضافی مختلفی برای تشخیص بهتر مورد نیاز باشد. بیوپسی از یک ندول مشکل ساز می تواند به ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما کمک کند تا مشکلات آن ندول خاص را پیدا کند.
اگر مردی نگران علائم خاصی باشد، شمارش اسپرم می تواند اطلاعات بیشتری را ارائه دهد. از سوی دیگر، زنان ممکن است نیاز به آزمایش پاپ اسمیر داشته باشند. توده ها، کیست ها و سایر ناهنجاری های دستگاه تناسلی می توانند به پزشک کمک کنند تا مشکلاتی را که بر تعادل هورمونی شما تأثیر می گذارد و همچنین سلامت کلی شما را به خطر می اندازد، تشخیص دهد.
هنگامی که نگران برخی از علائمی هستید که ممکن است شما را آزار دهند، اولین قدم شما این است که سطح هورمون خود را آزمایش کنید. بسته به نتایج، ممکن است به آزمایش های بیشتری نیاز داشته باشید تا به وضوح علت اصلی چنین عدم تعادلی را شناسایی کنید تا درمان مناسب را دنبال کنید. بیمارستان مجازی ارمغان آماده خدمت رسانی به هموطنان عزیز برای کلیه خدمات بیمارستانی و آزمایشگاهی در منزل است.